Beestjes kieken

IJsvogels houden van warmte
Deze prachtige vogels hebben helemaal niets met ijs. Integendeel, ze hebben er een bloedhekel aan. IJsvogels houden van de warmte. Het zal u dan ook niet verbazen, dat de meeste en mooiste ijsvogels in de tropen gevonden worden. Onze ijsvogel is de enige vertegenwoordiger van de ijsvogels in Europa.
Hoe komt hij dan aan zijn verkeerde naam? Heel eenvoudig, ‘ijs’ verwijst naar het blauw van zijn verenpak. Het komt uit het Germaans waar de vogel ‘eisenvogel’ genoemd werd. Eisenvogel betekent dan ijzeren vogel, of ijzerkleurige vogel.
Wij gebruiken nog steeds ijzer om blauw aan te geven: staalblauw. Staal is immers een mengsel van ijzer en een heel klein beetje koolstof.
Als de vorst intreedt vormt een dun ijslaagje al een onoverkomelijke barrière. IJs heeft dezelfde uitwerking als een dikke etalageruit tussen de armoedzaaier en de winkel vol delicatessen.

Veel eten
Een paar visjes per dag gaan er gemakkelijk in. Een ijsvogeltje weegt zo’n 50 gram. Per dag moet hij ook ongeveer 50 gram vis eten om in conditie te blijven.
Door voedselgebrek kan die conditie snel achteruit gaan. De vogel moet dat altijd met de dood bekopen. Tijdens de vorstperiode in maart van dit jaar is zeker 70% van het totale ijsvogelbestand in het noorden van ons land dood gegaan. Aangetrokken door het licht van de winkelruiten zijn er zelfs uitgehongerde ijsvogels in de Heerestraat gevonden. IJsvogels trekken niet en dat moeten ze met hun leven bekopen.
Gelukkig is de toestand van het water in plassen en sloten steeds beter aan het worden. De visstand is prima en daardoor komen de vogeltjes er binnen een jaar of drie weer bovenop.

Tropische familie
De meeste ijsvogels vinden we in de tropen. Daar zijn ze bijna altijd felgekleurd.
Vlak bij, in Turkije, komt nog een ijsvogel voor, die echter lang niet zo fraai gekleurd is. Hij is zwart-wit (bonte ijsvogel) getekend en heeft anderhalf keer de grootte van onze vogel.
In Australië komt de grootste soort voor. Hij luistert naar de fraaie naam kookaburra. Net als bij grutto en kievit is de naam een onomatopee, een klanknabootsing van zijn roep. Zijn roep is zo bijzonder, dat hij in films als achtergrond wordt gebruikt. Zo wordt het idee ‘we zijn in Australië’ door zijn schaterende lach versterkt.
Deze Laughing kookaburra wordt wel 40 cm groot!

Broeden
Alle ijsvogels broeden in holtes. Tropische soorten nestelen vaak in holle bomen, terwijl onze ijsvogel een nest uitgraaft in een steile oever boven het water. Dit jaar had een paartje een nest gemaakt bij het Selwerderhof, maar of de jongen uitgevlogen zijn betwijfel ik. Door de struiken was een pad gebaand door natuurliefhebbers en vogelspotters en andere kijkers.
Ze hebben meerdere broedsels per jaar. Zo kunnen jaarlijks wel vijftien jongen uitvliegen.
Dat is belangrijk voor een vogel, die snel in aantal achteruit gaat na een koude periode.

Mannetje of vrouwtje?
Bij veel vogelsoorten is het verschil tussen mannetje en vrouwtje groot. Fazanten en merels zijn voorbeelden van vogels met een groot seksueel dimorfisme. Bij de ijsvogel is het verschil tussen de geslachten minimaal. Het mannetje heeft een geheel zwarte snavel, terwijl bij het vrouwtje de basis van de ondersnavel roodachtig is.
Zegt u maar of de vogel op de foto een hij of een zij is.