Zaterdag reed ik over de Hooidijk en zag tot mijn verbazing een bijzondere boom staan.
Mijn vader beweerde vroeger, dat het een kruising tussen een appel en een peer was.
Mispel heet hij.
De foto’s tonen de vier centimeter grote vruchten.
De laatste keer, dat ik de boom zag, was in de Achterhoek, bij mijn broer. Er was een soort van kasteel en in de tuin stonden mispelbomen. Ik zeg het eigenlijk verkeerd, want zowel de vrucht als de boom heet kortweg ‘mispel’.
Eigenlijk heet een appelboom ook gewoon appel en een kersenboon kers. Maar voor de duidelijkheid wordt er een boom achter geplakt. Zo weet je meteen waar het over gaat en hoef je niet verder te lezen om er achter te komen.
Archeologisch fruit.
De mispel in geheimzinnig, slechts weinig mensen kennen hem. In onze contreien is hij zeldzaam. Ik weet er nog eentje in Gasteren en dan heb je het gehad!
De boom is maar een meter of drie hoog. Vaak is het geen boom, maar een struik.
Oorspronkelijk stamt de soort uit Iran, zuidoost Europa en de kusten van de Zwarte Zee.
De boom wordt al meer dan drieduizend jaar gekweekt.
De mispel behoort tot de rozenfamilie, net als de appel, de peer en ook de meidoorn. Je kunt dat zien aan de vijfdeling. De bloemen hebben meestal vijf kelk- en kroonbladen.
Met de meidoorn is hij het meest verwant. De verwantschap met appels en meidoorns wordt duidelijk door het enten. De mispel laat zich gemakkelijk enten op een appel-, peer- of meidoornstam. Zo kan men de mispel geschikt maken voor verschillende grondsoorten.
Hij werd 2600 jaar geleden geïntroduceerd in Griekenland en kwam tijdens de Romeinse overheersing in West-Europa terecht. Het was een belangrijke vrucht, want je kon hem lang bewaren.
Nog niet eten!
Verse, rijpe mispels zijn niet lekker. Erger nog, ze zijn gewoon niet te eten. Ze vereisen een speciale behandeling. Je moet ze eerst laten liggen, totdat ze beginnen te ‘bletten’. Het vruchtvlees verkleurt van witachtig naar bruin. Tegelijkertijd wordt het zachter.
Als de vrucht echt rijp of liever gezegd gefermenteerd is, kun je hem op een zo eten:
Je prikt een gat in zijn kontje, dat gevormd wordt door de ruimte tussen de vijf puntvormige bladresten aan de onderkant. Vervolgens zuig je de mispel leeg. De vijf pitten moet je niet opeten. Ze bevatten blauwzuur en dat is geen gezond goedje. Uitspugen en de schil weggooien.
Goed voor de gezondheid
Mispels bevatten veel vitamine C. Ze kunnen spijsverteringsproblemen en de pijn bij nierstenen verlichten.
Tegenwoordig komt men er steeds meer achter, dat gewone kwaaltjes met gewone middelen verholpen kunnen worden. Het kost vaak wat meer tijd, maar ziek worden gaat meestal ook langzaam.
We zien dan ook, dat de mispel meer gewaardeerd wordt. Omdat er veel pectine, een natuurlijk verdikkingsmiddel, in zit kun je er prima jam van maken.
Men neme:
1 kilogram mispels, 0,25 l water, 500gr rietsuiker en 1 citroen
Water aan de kook brengen en mispels erin doen. Eén uur laten sudderen. Kooksel zeven om de schillen en de pitten te verwijderen.
Moes weer in de pan doen en rietsuiker, alsmede het sap van de citroen er bij doen en een kwartiertje laten koken (750gr mispelmoes vergt 500gr rietsuiker).
Gelei in schone glazen potten doen, deksel erop en op de kop laten afkoelen.
Donker en koel bewaren.
Heerlijk op de boterham en bij een kaasplankje met blauwschimmelkazen.
Denk er om, de mispels gedurende één of twee maanden laten rijpen.
Geniet van deze oude vrucht.
Geef als eerste een reactie